logo

Definicja 1

Funkcją ze zbioru XX w zbiór YY nazywamy przyporządkowanie ff, w którym każdemu elementowi xXx\in X odpowiada dokładnie jeden element yYy\in Y.

f:XYf:X\rightarrow Y
(0)

Zbiór XX nazywamy dziedziną (zbiorem argumentów) funkcji i z reguły oznaczamy go symbolem DD lub DfD_f, natomiast jego elementy xXx\in X nazywamy argumentami (zmienną niezależną). Zbiór YY nazywamy przeciwdziedziną funkcji, natomiast te z jego elementów yYy\in Y które są przyporządkowane przynajmniej jednemu argumentowi xXx\in X, nazywamy wartościami funkcji (zmiennymi zależnymi, bo zależą od zmiennych niezależnych), a zbiór wszystkich wartości funkcji nazywamy zbiorem wartości funkcji i oznaczamy go f(X)f(X) lub ZWf\text{ZW}_f. Funkcje zwykle oznaczamy małymi literami f,g,h,f,g,h,\ldots, a wartość funkcji ff dla argumentu xXx\in X (w punkcie xx) zapisujemy f(x)f(x) bądź w szczególności y=f(x)y=f(x) dla pewnego yYy\in Y.

Definicja 2

Funkcję, której argumenty i wartości są liczbami rzeczywistymi, tj. X,YRX,Y\subset\mathbb{R}, nazywamy funkcją liczbową zmiennej rzeczywistej.

Uwaga 1

Zauważ, że odwzorowanie odwrotne do funkcji f:XYf:X\rightarrow Y

f1:YXf^{-1}:Y\to X
(0)

nie zawsze jest funkcją ponieważ:

  • może istnieć wartość yYy\in Y która jest przyjmowana przez więcej niż jeden argument xXx\in X.

  • mogą istnieć wartości yYy\in Y które nie są przyjmowane przez żaden argument.

Uwaga 2

Zauważ, że między przeciwdziedziną funkcji i zbiorem wartości funkcji zachodzi następująca relacja zawierania się: f(X)Yf(X)\subseteq Y - mogą istnieć elementy w zbiorze YY które nie są wartością funkcji dla żadnego argumentu. Ogólnie, pojęcie przeciwdziedziny jest stosunkowo rzadko stosowane i nie musi być dla danej funkcji określone. Większą uwagę przykuwa się do dziedziny funkcji i wynikającego z niej zbioru wartości funkcji.

Uwaga 3

Funkcja może przyporządkowywać różnym argumentom tę samą wartość.

Sposoby określania funkcji

Funkcje mogą zostać określone na wiele sposobów:

  • opis słowny - słowne określenie dziedziny i odwzorowania, np.:
    “Funkcja ff przyporządkowuje każde dodatniej liczbie naturalnej jej kwadrat, a każdej liczbie naturalnej ujemnej jej sześcian“.

  • graf - wizualne przedstawienie dwóch zbiorów oraz relacji pomiędzy argumentami i wartościami funkcji

  • tabela - zapisanie argumentów funkcji oraz odpowiadających im wartości w osobnych wierszach/kolumnach tabeli.

    xx

    00

    11

    22

    33

    44

    f(x)f(x)

    00

    11

    44

    99

    1616

  • wzór - podanie wzoru funkcji z użyciem symboli matematycznych (w tym określenie dziedziny)

    f(x)=x2+2x+4,xRf(x)=x^2+2x+4,\quad x\in\mathbb{R}
    (0)

    lub równoważnie:

    y=x2+2x+4, xRy=x^2+2x+4,\ \quad x\in\mathbb{R}
    (0)

  • wykres - przedstawienie dziedziny oraz zbioru wartości funkcji za pomocą wykresu w układzie współrzędnych.

  • Zbiór par uporządkowanych - przedstawienie argumentów i wartości funkcji dla tych argumentów w postaci par (x,f(x))(x,f(x)).

Oczywiście nie każdą funkcję można określić każdym ze wspomnianych sposobów (tylko funkcje liczbowe mogą zostać określone za pomocą wzoru czy wykresu).

Komentarze (0)

Sortuj