logo

Funkcje

Definicja 1

Funkcją ze zbioru XX w zbiór YY nazywamy przyporządkowanie ff, w którym każdemu elementowi xXx\in X odpowiada dokładnie jeden element yYy\in Y.

f:XYf:X\rightarrow Y
(0)

Zbiór XX nazywamy dziedziną (zbiorem argumentów) funkcji i z reguły oznaczamy go symbolem DD lub DfD_f, natomiast jego elementy xXx\in X nazywamy argumentami (zmienną niezależną). Zbiór YY nazywamy przeciwdziedziną funkcji, natomiast te z jego elementów yYy\in Y które są przyporządkowane przynajmniej jednemu argumentowi xXx\in X, nazywamy wartościami funkcji (zmiennymi zależnymi, bo zależą od zmiennych niezależnych), a zbiór wszystkich wartości funkcji nazywamy zbiorem wartości funkcji i oznaczamy go f(X)f(X) lub ZWf\text{ZW}_f. Funkcje zwykle oznaczamy małymi literami f,g,h,f,g,h,\ldots, a wartość funkcji ff dla argumentu xXx\in X (w punkcie xx) zapisujemy f(x)f(x) bądź w szczególności y=f(x)y=f(x) dla pewnego yYy\in Y.

Definicja 2

Funkcję, której argumenty i wartości są liczbami rzeczywistymi, tj. X,YRX,Y\subset\mathbb{R}, nazywamy funkcją liczbową zmiennej rzeczywistej.

Uwaga 1

Zauważ, że odwzorowanie odwrotne do funkcji f:XYf:X\rightarrow Y

f1:YXf^{-1}:Y\to X
(0)

nie zawsze jest funkcją ponieważ:

  • może istnieć wartość yYy\in Y która jest przyjmowana przez więcej niż jeden argument xXx\in X.

  • mogą istnieć wartości yYy\in Y które nie są przyjmowane przez żaden argument.

Uwaga 2

Zauważ, że między przeciwdziedziną funkcji i zbiorem wartości funkcji zachodzi następująca relacja zawierania się: f(X)Yf(X)\subseteq Y - mogą istnieć elementy w zbiorze YY które nie są wartością funkcji dla żadnego argumentu. Ogólnie, pojęcie przeciwdziedziny jest stosunkowo rzadko stosowane i nie musi być dla danej funkcji określone. Większą uwagę przykuwa się do dziedziny funkcji i wynikającego z niej zbioru wartości funkcji.

Uwaga 3

Funkcja może przyporządkowywać różnym argumentom tę samą wartość.

Sposoby określania funkcji

Funkcje mogą zostać określone na wiele sposobów:

  • opis słowny - słowne określenie dziedziny i odwzorowania, np.:
    “Funkcja ff przyporządkowuje każde dodatniej liczbie naturalnej jej kwadrat, a każdej liczbie naturalnej ujemnej jej sześcian“.

  • graf - wizualne przedstawienie dwóch zbiorów oraz relacji pomiędzy argumentami i wartościami funkcji

  • tabela - zapisanie argumentów funkcji oraz odpowiadających im wartości w osobnych wierszach/kolumnach tabeli.

    xx

    00

    11

    22

    33

    44

    f(x)f(x)

    00

    11

    44

    99

    1616

  • wzór - podanie wzoru funkcji z użyciem symboli matematycznych (w tym określenie dziedziny)

    f(x)=x2+2x+4,xRf(x)=x^2+2x+4,\quad x\in\mathbb{R}
    (0)

    lub równoważnie:

    y=x2+2x+4, xRy=x^2+2x+4,\ \quad x\in\mathbb{R}
    (0)

  • wykres - przedstawienie dziedziny oraz zbioru wartości funkcji za pomocą wykresu w układzie współrzędnych.

  • Zbiór par uporządkowanych - przedstawienie argumentów i wartości funkcji dla tych argumentów w postaci par (x,f(x))(x,f(x)).

Oczywiście nie każdą funkcję można określić każdym ze wspomnianych sposobów (tylko funkcje liczbowe mogą zostać określone za pomocą wzoru czy wykresu).

Dziedzina
Analiza matematyczna
Definicja
Opis słowny funkcji
Definicja
Graf funkcji
Definicja
Przeciwdziedzina funkcji
Definicja
Wzór funkcji
Definicja
Dziedzina funkcji
Definicja
Wykres funkcji
Definicja
Zbiór wartości funkcji
Definicja
Tabela funkcji
Definicja
Argument funkcji
Definicja
Funkcja

Komentarze (0)

Sortuj