Wariancja zbioru liczb to średnia wartość kwadratów różnic między poszczególnymi liczbami, a ich średnią arytmetyczną.
Wariancją liczb x_1,x_2,\ldots,x_n nazywamy liczbę \sigma^2 daną wzorem:
gdzie \overline{x} jest średnią arytmetyczną liczb x_1,x_2,\ldots x_n.
Innymi słowy, wariancja to średnia arytmetyczna kwadratów różnić między danymi liczbami a ich średnią arytmetyczną (odchyleń od średniej).
Odchyleniem standardowym liczb x_1,x_2,\ldots x_n nazywamy liczbę \sigma daną wzorem:
gdzie \overline{x} jest średnią arytmetyczną liczb x_1,x_2,\ldots x_n.
Odchylenie standardowe to nic innego niż pierwiastek kwadratowy z wariancji:
Dodatkowo, wzór na wariancję można uprościć do wyrażenia:
Wariancja i odchylenie standardowe obrazują poziom rozproszenia danych wokół średniej arytmetycznej - im mniejsze odchylenie standardowe, tym więcej liczb jest bliżej średniej arytmetycznej.