logo

Wektory na płaszczyźnie

Definicja 1

Wektorem (zaczepionym) nazywamy uporządkowaną parę punktów [A,B][A,B] z których A=(xa,ya)A=(x_a, y_a) jest początkiem wektora (zwany również punktem zaczepienia), a B=(xb,yb)B=(x_b, y_b) jest końcem wektora. Wektory oznaczamy małymi literami u,v,w,\vec{u},\vec{v},\vec{w}, \ldots lub za pomocą punktu początkowego oraz końcowego AB\overrightarrow{AB} , a graficznie przedstawiane są w postaci strzałki (odcinka o początku w punkcie AA i zakończonego grotem w punkcie BB).

Każdy wektor jest jednoznacznie wyznaczony przed trzy cechy:

  • długość

  • kierunek

  • zwrot

Dodatkowo, jeżeli wektor ma początek w konkretnym punkcie, to nazywamy go zaczepionym. W przeciwnym razie mówimy o wektorze swobodnym.

Definicja 2

Wektorem zerowym 0\overrightarrow{0} nazywamy wektor którego początek i koniec są tym samym punktem. Jego długość wynosi 00 a na płaszczyźnie oznaczamy go za pomocą punktu.

Definicja 3

Długością wektora AB\overrightarrow{AB} nazywamy długość odcinka AB|AB| i oznaczamy ją AB|\overrightarrow{AB}|. Długość wektora o współrzędnych u=[a,b]\vec{u}=[a,b] dana jest wzorem:

u=a2+b2|\vec{u}|=\sqrt{a^2+b^2}
(0)

Definicja 4

Mówimy, że dwa wektory są równoległe (lub: mają ten sam kierunek), jeżeli leżą na tej samej prostej lub na dwóch prostych równoległych.

Uwaga 1

Wektor 0\overrightarrow{0} nie ma kierunku ani zwrotu.

Definicja 5

Mówimy, że dwa wektory są równe, jeżeli mają ten sam zwrot, kierunek i długość.

Definicja 6

Wektor swobodny to zbiór wszystkich wektorów równych danemu wektorowi.

Definicja 7

Sumą wektorów u\overrightarrow{u} i v\overrightarrow{v} nazywamy wektor u+v\overrightarrow{u+v}, którego początek pokrywa się z początkiem wektora u\overrightarrow{u}, a koniec odpowiada końcowi wektora v\overrightarrow{v} zaczepionego w końcu wektora u\overrightarrow{u}.

Definicja 8

Jeśli dane są dwa wektory u\vec{u} i v\vec{v} zaczepione w tym samym punkcie, to ich suma (wynik dodawania) jest wektorem odpowiadającym przekątnej równoległoboku, którego bokami są te dwa wektory.

Definicja 9

Mówimy, że dwa wektory są przeciwne, jeżeli ich suma jest wektorem zerowym. Wektor przeciwny do wektora u\overrightarrow{u} oznaczamy u-\overrightarrow{u}.

Uwaga 2

Odejmowanie wektora v\overrightarrow{v} odbywa się poprzez dodanie wektora przeciwnego v-\overrightarrow{v}.

Twierdzenie 1

Dwa niezerowe wektory u\overrightarrow{u} i v\overrightarrow{v} są przeciwne wtedy i tylko wtedy, gdy mają taki sam kierunek i długość, ale przeciwne zwroty.

Definicja 10

Niech dane będą wektory u=[a,b]\vec{u}=[a,b] oraz v=[c,d]\vec{v}=[c,d]. Wówczas:

  • Sumą wektorów u\vec{u} i v\vec{v} jest wektor

    u+v=[a+c,b+d]\vec{u}+\vec{v}=[a+c, b+d]
    (0)

  • Różnicą wektorów u\vec{u} i v\vec{v} jest wektor:

    uv=[ac,bd]\vec{u} - \vec{v}=[a-c, b-d]
    (0)

  • Iloczynem wektora u\vec{u} przez liczbę αR\alpha\in\mathbb{R} jest wektor:

    αu=[αa,αb]\alpha\vec{u}=[\alpha a, \alpha b]
    (0)

Wektor [0,0][0,0] nazywamy wektorem zerowym i oznaczamy go symbolem 0\vec{0}.

Definicja 11

Wektorem jednostkowym nazywamy wektor którego długość jest równa 11.

Twierdzenie 2

Dwa niezerowe wektory u\overrightarrow{u} i v\overrightarrow{v} są przeciwne wtedy i tylko wtedy, gdy są równoległe, mają przeciwne zwroty oraz taką samą długość.

Definicja 12

Iloczynem niezerowego wektora u\overrightarrow{u} i liczby k0k\neq 0 nazywamy wektor równoległy do wektora u\overrightarrow{u} o długości ku|k| \cdot |\overrightarrow{u}| oraz zwrocie:

  • zgodnym ze zwrotem wektora u\overrightarrow{u} jeżeli k>0k>0,

  • przeciwnym do zwrotu wektora u\overrightarrow{u} jeżeli k<0k<0.

Iloczyn u\overrightarrow{u} i kk oznaczamy kuk \cdot \overrightarrow{u}.

Przyjmujemy, że 0k=0\overrightarrow{0}\cdot k=\overrightarrow{0} oraz u0=0\overrightarrow{u} \cdot 0=\overrightarrow{0}.

Twierdzenie 3

Dla dowolnych wektorów u,v,w\overrightarrow{u},\overrightarrow{v},\overrightarrow{w} oraz dowolnych k,lRk,l\in\mathbb{R} zachodzą następujące własności działań na wektorach:

  • przemienność dodawania:

    u+v=v+u\overrightarrow{u}+\overrightarrow{v}=\overrightarrow{v}+\overrightarrow{u}
    (0)

  • łączność dodawania

    u+(v+w)=(u+v)+w\overrightarrow{u}+(\overrightarrow{v}+\overrightarrow{w})=(\overrightarrow{u}+\overrightarrow{v})+\overrightarrow{w }
    (0)

  • łączność mnożenia skalarnego

    k(lu)=(kl)uk \cdot (l \cdot \overrightarrow{u})=(k \cdot l) \cdot \overrightarrow{u}
    (0)

  • rozdzielność mnożenia względem dodawania skalarów

    (k+l)u=ku+lu(k+l) \cdot \overrightarrow{u}=k \cdot \overrightarrow{u}+l \cdot \overrightarrow{u}
    (0)

  • rozdzielnością mnożenia skalarnego względem dodawania wektorów

    k(u+v)=ku+kuk \cdot ( \overrightarrow{u}+ \overrightarrow{v})=k \cdot \overrightarrow{u}+k \cdot \overrightarrow{u}
    (0)



Definicja 13

Powinowactwem prostokątnym o osi ss i skali k0k\neq0 nazywamy przekształcenie geometryczne w którym obrazem dowolnego punktu AA jest punkt AA' taki że

AAsorazPA=kPAAA'\perp s\quad\text{oraz}\quad \overrightarrow{PA'}=k \cdot \overrightarrow{PA}
(0)

gdzie PP jest punktem przecięcia prostej AAAA' oraz prostej ss.

Twierdzenie 4

W powinowactwie prostokątnym obrazem dowolnej prostej jest prosta.

Komentarze (0)

Sortuj